Onder de Griekse goden stond de Hermes-god bekend als de snelle boodschapper van de andere goden en een gids voor reizigers. Hij wordt geassocieerd met humor, sluwheid en veelzijdigheid, en zijn tegenhanger in de Romeinse mythologie is de Mercurius god.
In dit artikel zullen we de mythologie, attributen, symbolen en culturele impact van Hermes onderzoeken, en licht werpen op de god die misschien wel het meest bekend is om zijn gevleugelde sandalen!
Inhoudsopgave
Mythologie van de Hermes-god
Hermes, de zoon van Zeus en de Pleiade Maia, werd geboren in een grot op de berg Cyllene in Arcadia. Vanaf zijn geboorte vertoonde hij buitengewone kwaliteiten, waarbij hij blijk gaf van een vroegrijpheid die hem zelfs onder de andere Griekse goden onderscheidde.
Hermes was een ondeugend en slim kind en toonde al op jonge leeftijd een voorliefde voor avontuur en bedrog, waarmee hij de gunst van zijn goddelijke leeftijdsgenoten verdiende.
Een van de meest bekende afleveringen waarbij de Hermes-god betrokken is, is zijn rol bij de geboorte van Dionysus. In een verhaal vol intriges impregneerde Zeus Semele, een sterfelijke prinses, wat uiteindelijk leidde tot haar tragische ondergang als gevolg van het aanschouwen van de volle brandende glorie van de god.
Hermes kwam echter tussenbeide, redde de ongeboren Dionysus en naaide hem in de dij van Zeus totdat hij klaar was om geboren te worden.
Een andere opmerkelijke mythe vertelt de betrokkenheid van Hermes bij de Trojaanse oorlog. Hermes trad op als bemiddelaar tussen de goden en speelde een cruciale rol in het lot van Troje, waarbij hij zijn diplomatieke bekwaamheid demonstreerde te midden van goddelijke conflicten.
Genealogie en Familie
Zoals gezegd is de afkomst van Hermes terug te voeren op Zeus, de koning van de goden, en Maia, een van de Pleiaden. Als zoon van de koning der goden deelt Hermes zijn goddelijke afkomst met andere opmerkelijke Olympiërs, waaronder Athena, Apollo en Artemis.
De familiebanden tussen de goden dragen bij aan het ingewikkelde web van relaties binnen hun stamboom.
Hermes had, net als veel andere goden in de Griekse mythologie, nakomelingen met stervelingen. Pan, de god van de herders en de rustieke muziek, is een van de beroemdste nakomelingen van Hermes.
Het verhaal van Pan’s geboorte, met zijn onderscheidende kenmerken en ondeugende aard, weerspiegelt de eigenschappen die verband houden met zijn goddelijke ouder.
Rollen van Hermes
Boodschapper van de goden
De primaire rol van Hermes als boodschapper van de goden staat centraal in zijn karakter.
Met gevleugelde sandalen waarmee hij met ongelooflijke snelheid grote afstanden kon overbruggen, overbrugde Hermes de kloof tussen de goddelijke rijken, door boodschappen van Olympus over te brengen naar de sterfelijke wereld en vice versa.
Zijn efficiëntie en snelheid maakten hem tot een onmisbare figuur in de goddelijke hiërarchie.
God van grenzen en overgangen
Naast zijn rol als boodschapper wordt Hermes ook vereerd als de god van grenzen en overgangen. Bekend als Hermes Psychopompus, leidde hij de zielen van de overledenen naar het hiernamaals en zorgde voor een veilige doorgang naar het rijk van Hades.
Deze dubbele rol weerspiegelt het bredere thema van transitie, waarbij de nadruk wordt gelegd op de invloed van Hermes op verschillende drempels, zowel fysiek als metafysisch.
Attributen en symbolen van de Hermes-god
De Hermes-god wordt vaak afgebeeld met de caduceus, een gevleugelde staf waarin twee slangen zijn verstrengeld. Dit iconische symbool, later aangenomen als symbool van genezing en geneeskunde, vertegenwoordigt de dubbele rol van Hermes als gids van zielen en als boodschapper.
De gevleugelde sandalen, of talaria, zijn een ander onderscheidend kenmerk, dat zijn snelle en behendige karakter onderstreept.
Bovendien symboliseert de petasos, een reizigershoed, zijn associatie met reizen en ontdekkingen.
Epitheta en titels
Hermes Trismegistus
In latere Hellenistische en Romeinse perioden kreeg Hermes de bijnaam ‘Trismegistus’, wat ‘driemaal de grootste’ betekent. Deze titel weerspiegelt zijn associatie met esoterische kennis en wijsheid, die zijn traditionele rollen overstijgt.
Hermes Trismegistus werd een gerespecteerd figuur in het hermetisme, een filosofische en spirituele traditie die elementen van de Griekse, Egyptische en joods-christelijke mystiek samenvoegde.
Andere titels en scheldwoorden
Hermes draagt verschillende titels, afhankelijk van de context en regionale verschillen. In Boeotië stond hij bekend als Hermes Argeiphontes, wat zijn rol als moordenaar van Argus, een wezen met honderd ogen, benadrukte.
Deze scheldwoorden bieden een inkijkje in de veelzijdige aard van Hermes en laten zijn aanpassingsvermogen en diverse eigenschappen zien.
De cultus en aanbidding van de Hermes-god
In het oude Griekenland genoot Hermes wijdverbreide eerbied, en zijn aanbidding bleef niet beperkt tot een specifieke stadstaat of regio.
Het festival van Hermaea, dat ter ere van hem werd gevierd, bestond uit atletiekwedstrijden, muziek en offers. De bijeenkomst werd op verschillende locaties gehouden en stimuleerde een gevoel van gemeenschap en toonde de diverse invloed van de god op verschillende aspecten van het leven.
Hoewel de overkoepelende thema’s van Hermes’ aanbidding consistent waren, waren er regionale verschillen in de specifieke rituelen en tradities die met hem verband hielden.
In Athene bijvoorbeeld was de Hermes-god diep verweven met de opvoeding van jonge jongens, wat zijn rol als gids en mentor benadrukte.
In Arcadia, zijn geboorteplaats, had Hermes een unieke betekenis, met lokale variaties in mythologie en cultuspraktijken.
Culturele invloed
De invloed van Hermes strekt zich door de eeuwen heen uit tot literatuur en kunst. In de literatuur verschijnt hij in werken als Homerus’ Ilias en Odyssee, waar zijn sluwe en diplomatieke vaardigheden worden tentoongesteld.
De toneelschrijvers van het oude Griekenland, waaronder Aeschylus en Euripides, speelden Hermes vaak in hun tragedies en komedies.
In de kunst is Hermes een terugkerend onderwerp, met beelden en afbeeldingen die zijn dynamische en jeugdige essentie vastleggen. Het beeld van de god siert talloze artefacten en dient als bewijs van zijn blijvende populariteit en culturele betekenis.
Om het allemaal samen te vatten: de Hermes-god is een fascinerende figuur in de Griekse mythologie die nog steeds tot onze verbeelding spreekt. Of we hem nu herinneren vanwege zijn gevleugelde sandalen, reizigershoed of caduceusstaf, hij is absoluut een van de meest herkenbare goden!
Last Updated on 27. desember 2023 by Frode Osen