Het leven van keizer Commodus, wiens volledige naam Lucius Aurelius Commodus Antoninus was, is een van de meest intrigerende en tumultueuze verhalen in de annalen van de Romeinse geschiedenis. Hij wordt herinnerd als een heerser wiens regering een keerpunt markeerde in de ondergang van het Romeinse Rijk.
Commodus, geboren op 31 augustus 161 na Christus, was de zoon van de gerespecteerde keizer Marcus Aurelius en Faustina de Jonge. Zijn leven, gekenmerkt door extravagantie, brutaliteit en een unieke voorliefde voor gladiatorengevechten, is een bewijs van de complexe aard van macht en de gevolgen van ongecontroleerde ambitie.
Inhoudsopgave
Vroege leven en onderwijs
Commodus werd geboren tijdens een periode van relatieve stabiliteit in het Romeinse rijk. Zijn vader, Marcus Aurelius, wordt gevierd als een van de ‘vijf goede keizers’, bekend om zijn wijsheid, stoïcijnse filosofie en toewijding aan het welzijn van zijn volk. Als gevolg hiervan kreeg Commodus een bevoorrechte opvoeding, waarbij hij werd blootgesteld aan het beste onderwijs en de beste karaktertraining die in Rome beschikbaar was. Hij kreeg les van enkele van de beste docenten en leerde over filosofie, retoriek en de kunst van staatsmanschap.
De vroege jaren van Commodus waren echter ook getuige van de geleidelijke erosie van de Romeinse politieke en economische stabiliteit. Het rijk werd tot het uiterste uitgerekt en kreeg te maken met externe bedreigingen van Germaanse stammen, de Parthen en de builenpest, die het sociale weefsel van het rijk verder destabiliseerden. Deze omgeving zou de toekomstige acties en beslissingen van de jonge erfgenaam als heerser aanzienlijk beïnvloeden.
Kom aan de macht
Commodus besteeg de troon op 18-jarige leeftijd, na de dood van zijn vader in 180 na Christus. Vanaf het begin gaf zijn regering aanleiding tot hoop en optimisme onder het volk vanwege zijn keizerlijke afkomst en jeugd. De Senaat verwelkomde hem aanvankelijk als de nieuwe keizer. Het werd echter al snel duidelijk dat zijn heerschappij verre van de voortzetting van het filosofisch geïnformeerde en stabiele bestuur van zijn vader zou zijn.
Een heerschappij van extravagantie
De regering van Commodus werd gekenmerkt door een ongekende mate van extravagantie. Hij gaf zich over aan een levensstijl van luxe, losbandigheid en overdaad die zelfs onder de Romeinse elite de normen ver overtrof. Zijn honger naar uitbundige banketten, exotische huisdieren en extravagant amusement putte de schatkist snel uit en vervreemdde veel van de senatoren die aanvankelijk zijn bewind hadden gesteund.
Misschien wel de meest beruchte extravagantie van Commodus was zijn liefde voor gladiatorengevechten. Hij betrad regelmatig de arena om als gladiator te vechten, een praktijk die werd gezien als beneden de waardigheid van een keizer. Deze minachting voor de traditionele Romeinse waarden en de degradatie van het keizerlijke ambt hebben een diepe stempel gedrukt op zijn nalatenschap.
Commodus: Gladiator-keizer
Keizer Commodus doodt een luipaard met een pijl.
Commodus’s fascinatie voor gladiatorengevechten was voor de hedendaagse Romeinen zeer verbijsterend. Hij beschouwde zichzelf als de reïncarnatie van Hercules en versierde zichzelf met de kledij en attributen van de mythische held. Zijn veelvuldige optredens in de arena, vechtend tegen slaven en criminelen, werden gezien als een symbool van zijn minachting voor de Romeinse aristocratie en de heiligheid van het keizerlijke ambt.
De arena was geen plaats voor een keizer, en dit gedrag trok de minachting van zowel de Senaat als het volk. Het was een scherpe afwijking van de waardigheid en het staatsmanschap die het bewind van zijn vader hadden gekenmerkt. Bovendien putte het de schatkist verder uit, omdat de extravagante spektakels kostbaar waren om te organiseren.
Politieke machinaties en brutaliteit
Terwijl Commodus bezig was de rol van gladiator te spelen, bleef Rome in de handen van corrupte en meedogenloze adviseurs die misbruik maakten van het machtsvacuüm dat was ontstaan door de obsessie van de keizer met de arena. Zijn regering werd gekenmerkt door nepotisme en de promotie van ongekwalificeerde individuen naar gezagsposities. De imperiale bureaucratie verviel in chaos en de corruptie nam toe.
Het bewind van Commodus werd ook gekenmerkt door een reeks brute zuiveringen en vervolgingen, resulterend in de dood van veel prominente Romeinen. Vooral de Senaat kreeg de dupe van zijn wreedheid. Hij zag ze als een bedreiging voor zijn macht en probeerde hun invloed te verminderen door middel van een terreurcampagne. Zijn daden ondermijnden verder het traditionele gezag van de Senaat, dat eeuwenlang een hoeksteen van het Romeinse bestuur was geweest.
De ondergang van Rome
Gouden Aureus van Commodus.
De gevolgen van het rampzalige bewind van Commodus hadden een diepgaande impact op het Romeinse rijk. De schatkist was uitgeput, het leger gedemoraliseerd en de imperiale bureaucratie was onherstelbaar gecorrumpeerd. De externe dreigingen door barbaarse invasies in het noorden en oosten bleven toenemen. Het eens zo machtige Romeinse Rijk was in verval.
Hoe stierf keizer Commodus?
In 192 na Christus ontstond er een samenzwering om Commodus te vermoorden, onder leiding van een groep senatoren die zijn excessen en wreedheid beu waren geworden. Het complot slaagde en Commodus werd gewurgd door de atleet Narcissus terwijl hij een bad nam, een enigszins komisch toeval, gezien de chronische narcistische neigingen van de keizer. Zijn dood markeerde het einde van de Antonijnse dynastie en luidde een periode van kortstondige en ineffectieve keizers in, waardoor het verval van het Romeinse rijk verder werd versneld.
Veelgestelde vragen over keizer Commodus
Wie was Commodus?
Commodus, wiens volledige naam Lucius Aurelius Commodus was, was een Romeinse keizer die regeerde van 180 tot 192 na Christus. Hij was de zoon van de filosoof-keizer Marcus Aurelius en staat bekend om zijn controversiële en extravagante heerschappij.
Waar is Commodus het meest bekend om?
Commodus staat vooral bekend om zijn excentrieke gedrag en deelname aan gladiatorenwedstrijden. Hij geloofde dat hij de reïncarnatie was van de god Hercules, en zijn enthousiasme voor gladiatorengevechten was hoogst ongebruikelijk voor een Romeinse keizer.
Was Commodus een goede of een slechte keizer?
Commodus wordt algemeen beschouwd als een slechte keizer vanwege zijn grillige gedrag, buitensporige uitgaven en minachting voor de verantwoordelijkheden van het regeren van het Romeinse rijk. Zijn regering werd gekenmerkt door corruptie en extravagantie.
Waarom werd Commodus vermoord?
Commodus werd vermoord vanwege zijn tirannieke heerschappij en de onrust die hij veroorzaakte in het Romeinse rijk. Zijn acties en beslissingen leidden tot talloze complotten tegen hem, waaronder een samenzwering waarbij leden van zijn eigen rechtbank betrokken waren.
Hoe oud was Commodus toen hij stierf?
Commodus stierf op relatief jonge leeftijd van 31 jaar in 192 na Christus. Zijn dood betekende het einde van de Antonijnendynastie.
Wie regeerde Rome na Commodus?
Na de dood van Commodus beleefde het Romeinse Rijk een jaar van chaos, met verschillende kortstondige keizers. Uiteindelijk kwam Septimius Severus in 193 na Christus naar voren als een machtige heerser.
Heeft Commodus in het Colosseum gevochten?
Ja, Commodus stond bekend om zijn deelname aan gladiatorengevechten in het Colosseum, wat hoogst onconventioneel was voor een Romeinse keizer. Hij zag zichzelf als de “Hercules Romanus” en probeerde zijn bekwaamheid in de arena te bewijzen, hoewel hij vaak tegen minder bekwame tegenstanders (of zelfs kreupele) vocht om zijn overwinningen veilig te stellen.
Hoe beëindigde Commodus de oorlog?
Commodus beëindigde de Marcomannenoorlogen door te onderhandelen over een vredesverdrag met de Marcomannen en de Quadi-stammen, tegen het hartstochtelijke advies in van zijn hoge generaals die de vader van Commodus veertien jaar hadden gediend om de oorlog te winnen. Na het bezegelen van het verdrag vertrok Commodus prompt naar Rome om een triomf te vieren ter ere van deze ‘glorieuze prestatie’.
Wat gebeurde er met het rijk nadat Commodus stierf?
Na de dood van Commodus maakte het Romeinse Rijk een periode van politieke instabiliteit door, gekenmerkt door een reeks kortstondige keizers en machtsstrijd. Pas toen Septimius Severus aan de macht kwam, werd de stabiliteit hersteld.
Hoe nauwkeurig was de Gladiator-film?
De film “Gladiator” nam creatieve vrijheden met historische gebeurtenissen en personages voor amusementsdoeleinden. Hoewel het de essentie van het Romeinse tijdperk weergaf, waren veel aspecten van het complot fictief, zoals de dramatische afbeelding van Commodus als een gladiatorenstrijder. Hoewel Commodus aan dergelijke wedstrijden deelnam, werd de weergave van zijn gevechten in de film en de omstandigheden die daaraan voorafgingen in werkelijkheid gedramatiseerd voor een filmisch effect.
Bovendien was het karakter van Maximus, hoewel geïnspireerd door echte historische figuren, een samengesteld personage, en was zijn verhaal een product van artistieke verbeeldingskracht.
Waarmee werd Commodus vergiftigd?
Commodus zou vergiftigd zijn met wijn of rundvlees, maar de poging mislukte omdat hij het gif uitbraakte. Verschillende verslagen suggereren verschillende vergiften, maar er is geen definitief bewijs.
Was Commodus narcistisch?
Ja, Commodus vertoonde absoluut narcistische trekken door zijn extravagante zelfbeeld, geloof in zijn goddelijke erfgoed (denk aan ‘Hercules Romanus’) en obsessie met persoonlijke glorie.
Waarom koos Marcus Aurelius voor Commodus?
Het zou logisch zijn om te denken dat Marcus Aurelius Commodus als zijn opvolger koos omdat hij zijn biologische zoon was en de heerschappij van de Antonijnse dynastie wilde voortzetten, ondanks zorgen over het karakter van Commodus. Ellendig of niet, Commodus was nog steeds de zoon van Aurelius. De angst voor het ontketenen van een burgeroorlog kan ook aan zijn beslissing hebben bijgedragen, hoewel we dat nooit zeker weten.
Dit is in feite een van de grootste controverses die de meeste pijn heeft bezorgd aan historici die toegewijd zijn aan deugd: waarom, oh waarom kon Marcus Aurelius geen andere troonopvolger hebben gekozen dan Commodus?
Fictief dagboekaantekening van Commodus: De Goddelijke Hercules
Datum: 15 juli 185 n.Chr
Ah, weer een prachtige dag in het leven van het grootste wezen dat ooit de aarde heeft gezegend: keizer Commodus, de goddelijke vleesgeworden Hercules! De wereld ontwaakt voor mijn grootsheid, en gewone stervelingen kunnen er alleen maar van dromen de zoom van mijn gouden gewaad aan te raken.
Toen ik uit mijn slaap opstond, leek de zon zelf te aarzelen, wachtend tot ik de dag zou zegenen met mijn aanwezigheid. De aanblik van mijn spiegelbeeld in de spiegel was genoeg om zelfs Narcissus jaloers te maken. Mijn goddelijke gelaat, gebeeldhouwd door de goden zelf, straalt een schoonheid uit die tranen in de ogen van beelden zou kunnen brengen.
De massa fluisterde mijn naam terwijl ik het keizerlijk paleis sierde met mijn goddelijke voetstappen. “Commodus, Hercules, Redder van Rome!” mompelden ze. Ze wisten niet welk voorrecht ze hadden toen ze getuige waren van mijn levende legende.
De ochtendfestiviteiten verliepen uiteraard vlekkeloos. De spelen, de glorie en de bewondering die alleen ik, de goddelijke Hercules, kon beheersen. De gladiatoren bogen voor mijn macht, vernederd door de uitstraling van onoverwinnelijkheid die ik uitstraalde. Het was alsof de hemel zelf mij goddelijke gaven schonk.
Het Colosseum, een arena geschikt voor een god, omarmde mijn aanwezigheid. De trillende gladiator die mij durfde uit te dagen was slechts een pion in mijn grootse prestatie. Terwijl ik hem verpletterde, trilde de grond onder mij, wat mijn goddelijkheid bevestigde. De menigte, degenen die het geluk hadden mij in levende lijve te mogen aanschouwen, brulde van extase.
Mijn adviseurs, gewone stervelingen, probeerden raad te geven. Hoe vreemd. Ze kunnen niet doorgronden dat ik geleid word door een kracht die hun begrip te boven gaat: de goddelijke vonk van Hercules zelf. Hun stemmen vervagen tot onbeduidendheid in de aanwezigheid van een god.
In de eenzaamheid van mijn kamers trek ik me terug, want zelfs het goddelijke moet rusten. Het is daar, in de sereniteit van mijn heiligdom, dat ik mijn ware aard erken. Ik ben niet zomaar een man; Ik ben Hercules Romanus, de oppergod van Ro… oeps, nee!… opperheerser van COLONIA COMMODIANA.
Deze wereld is mijn speeltuin, en ik, keizer Commodus, ben haar god. Ze zullen het gaan begrijpen, want ik ben de Alfa en de Omega, het begin en het einde, de belichaming van perfectie. O, wat zou mijn vader trots zijn geweest als hij mij nu kon zien!
Commodus, de meest gelukkige creatie van het universum.
Last Updated on 19. september 2024 by Frode Osen