De Thermen van Caracalla, of Thermae Antoninianae in het Latijn vertegenwoordigen ze een interessant stukje Romeinse architectuur, gebouwd tussen 211 en 216 na Christus tijdens het bewind van keizer Septimius Severus en Caracalla. Het is een van de grootste en meest indrukwekkende voorbeelden van Romeinse openbare baden (thermen).
Caracalla wordt vaak herinnerd vanwege zijn meedogenloze heerschappij, maar tijdens zijn regering (211-217 n.Chr.) werden ook verschillende grote bouwprojecten voltooid, waarvan de Thermen van Caracalla de meest iconische waren.
De baden maakten deel uit van een project voor openbare werken dat bedoeld was om in de gunst te komen bij het Romeinse volk. Er was een enorme beroepsbevolking bij betrokken, waaronder duizenden slaven, en er werd uitgebreid gebruik gemaakt van geavanceerde Romeinse technische technieken, zoals aquaducten om water te leveren.
De baden waren niet alleen een plek voor hygiëne, maar fungeerden ook als sociale en culturele knooppunten en boden ruimtes voor ontspanning, lichaamsbeweging en intellectuele bezigheden.
Tegenwoordig staan de ruïnes van de Thermen van Caracalla nog steeds in Rome, en in dit artikel zullen we enkele van hun architectonische kenmerken en culturele belang in het oude Rome nader bekijken – inclusief veel mooie foto’s!
Inhoudsopgave
Architectuur van de Thermen van Caracalla
De Thermen van Caracalla waren verspreid over ongeveer 25 hectare (62 acres), waardoor ze een van de grootste badcomplexen in het oude Rome waren. Het complex bood plaats aan naar schatting 6.000 tot 8.000 bezoekers tegelijk.
De baden waren rijkelijk versierd met mozaïeken, beelden en weelderige versieringen, wat hun dubbele functie als plaats van ontspanning en kunstwaardering benadrukte.
Belangrijke gebieden van de Thermen van Caracalla waren onder meer:
- Caldarium: De caldarium was het hete bad, verwarmd door een ondergronds hypocaustsysteem. Dit systeem gebruikte ovens om hete lucht onder de vloeren en door de muren te laten circuleren, waardoor een stoomachtige atmosfeer ontstond. De circulaire caldarium bij de Thermen van Caracalla was een van de grootste ooit gebouwd, met een diameter van 35 meter (115 voet) en bekroond door een enorme koepel.
- Tepidarium: De tepidarium was het warme bad en diende als overgangsruimte tussen het warme caldarium en de kou frigidarium. Het had gematigde temperaturen, gecreëerd door hetzelfde hypocaustsysteem, en werd vaak gebruikt voor ontspanning en massage.
- Frigidarium: De frigidarium was het koude badgedeelte, met grote, gewelfde kamers en koude plassen water. De ruimte was vaak het middelpunt van het badcomplex, waar bezoekers na hun warme en hete baden gezellig samenkwamen. De frigidarium in Caracalla had een gewelfd plafond met ingewikkelde mozaïeken en werd ondersteund door massieve kolommen.
- Natatio: De natatio was een openluchtzwembad, gebruikt voor beweging en recreatie. Het zwembad was enorm, ongeveer 50 bij 22 meter groot, en was bekleed met marmer en omgeven door portieken.
- Palaestrae: Twee palaestrae (oefeningsbinnenplaatsen) flankeerden het centrale badgedeelte. Deze open ruimtes werden gebruikt voor atletische activiteiten, waaronder worstelen, gewichtheffen en andere sporten. Ze waren omgeven door colonnades, die schaduwrijke plekken vormden voor toeschouwers of voor degenen die ontspanden na hun oefeningen.
- Apodyterium: De apodyterium was de kleedkamer, waar bezoekers hun kleding konden opbergen voordat ze de baden binnengingen. Deze kamers hadden vaak nissen of kluisjes om spullen in op te bergen.
- Bibliotheken en sociale ruimtes: Naast baden omvatte het complex ook bibliotheken, collegezalen en sociale ruimtes. Het was zowel een plek voor intellectuele betrokkenheid als voor fysieke ontspanning. De bibliotheken herbergden Griekse en Latijnse teksten, waardoor de baden een leercentrum werden.
- Tuinen en recreatieruimtes: Rondom de baden lagen uitgestrekte tuinen, waar bezoekers konden wandelen of ontspannen na het baden. Deze aangelegde gebieden bevatten vaak beelden, fonteinen en schaduwrijke looppaden.
Techniek en watervoorziening van de Thermen van Caracalla
De Thermen van Caracalla waren een triomf van de Romeinse techniek, vooral wat betreft hun watervoorzieningssysteem.
Water werd aan de baden geleverd via de Aqua Antoniana, een zijtak van het Aqua Marcia-aquaduct, een van de beroemdste en langste aquaducten van het oude Rome.
De aquaducten zorgden voor een constante en betrouwbare aanvoer van zoet water om de grote poelen te vullen, terwijl het hypocaustsysteem de kamers verwarmd hield.
Het verwarmingssysteem van de baden werd aangedreven door ondergrondse ovens voorhoven, die de vloeren en muren van de verwarmde caldarium, tepidarium, en frigidarium.
Warme lucht werd door holle ruimtes in de muren en vloeren geleid, waardoor een gecontroleerd en geavanceerd verwarmingssysteem ontstond, waardoor verschillende temperaturen in verschillende kamers mogelijk waren.
Cultureel en sociaal belang van de Thermen van Caracalla
Zoals eerder vermeld dienden de Thermen van Caracalla meer dan alleen een zwemgelegenheid. Het waren culturele centra waar Romeinen van alle sociale klassen zich konden bezighouden met vrijetijdsactiviteiten, sport en intellectuele bezigheden.
Het Romeinse concept van baden was diep verweven met gezelligheid en welzijn. In tegenstelling tot privébaden is de thermae waren openbaar en betaalbaar voor de meerderheid van de burgers, wat de rijkdom en toewijding van het Romeinse Rijk aan openbare voorzieningen symboliseerde.
Bezoekers brachten vaak meerdere uren door in de baden, waarbij ze zich tussen verschillende temperatuurzones bewogen, aan lichaamsbeweging deden, lezingen bijwoonden of in de bibliotheken lazen – net als in een moderne spa.
De baden dienden ook als plaats voor het voeren van zakelijke en politieke discussies. Op deze manier waren openbare badhuizen een essentieel aspect van het Romeinse dagelijkse leven en droegen ze bij aan de sociale cohesie en de burgercultuur van het rijk.
De Thermen van Caracalla bleven meer dan 300 jaar in gebruik, tot in de 6e eeuw. Ze werden uiteindelijk verlaten in 537 na Christus toen de binnenvallende Ostrogoten de aquaducten doorsneden tijdens hun belegering van Rome, waardoor de stad van een watervoorziening werd beroofd.
Nadat ze waren verlaten, raakten de baden in verval, en veel van hun marmer en decoratie werd weggevaagd voor andere bouwprojecten – een lot dat veel andere monumenten in het oude Rome leden.
Ondanks de plunderingen en achteruitgang bleven de ruïnes van de Thermen van Caracalla een inspiratiebron voor architecten en kunstenaars tijdens de Renaissance en latere perioden.
Veel moderne architecten hebben voor inspiratie in hun eigen werken gebruik gemaakt van de enorme schaal en het structurele ontwerp van de baden.
Modern gebruik en opgravingen van de Thermen van Caracalla
Tegenwoordig zijn de Thermen van Caracalla een van de meest bezochte archeologische vindplaatsen in Rome.
Opgravingen en restauraties door de eeuwen heen hebben geholpen om veel van de oorspronkelijke structuur bloot te leggen, en veel van de mozaïeken en sculpturen die de baden sierden, zijn bewaard gebleven in musea.
Sinds de jaren dertig worden de ruïnes ook gebruikt als locatie voor operavoorstellingen in de zomer, wat een culturele dimensie aan de oude locatie toevoegt.
De afgelopen jaren hebben technologie zoals 3D-kartering en virtuele reconstructies historici en archeologen in staat gesteld de indeling en het uiterlijk van de baden in hun beste jaren beter te begrijpen.
Hoewel ze nu een ruïne zijn, blijven de baden een symbool van de keizerlijke macht en culturele verfijning van Rome en bieden ze een kijkje in het dagelijkse leven van de Romeinen.
De Thermen van Caracalla zijn een van de meest interessante en populaire overgebleven voorbeelden van oude Romeinse architectuur en stedenbouwkundig ontwerp. Hun combinatie van bruikbaarheid, schoonheid en sociale functie weerspiegelt de Romeinse benadering van het openbare leven en biedt een ruimte waar burgers zich konden bezighouden met fysieke, intellectuele en culturele activiteiten.
Als je naar Rome gaat, moet je zeker eens een kijkje nemen bij de baden!
Thermen van Caracalla foto’s
De Thermen van Caracalla bieden, zelfs in hun huidige verwoeste staat, een adembenemend uitzicht op de oude Romeinse architectuur en techniek.
Talrijke foto’s leggen de monumentale schaal en ingewikkelde details van deze historische plek vast.
Hier zijn enkele foto’s van de Thermen van Caracalla die u een goed overzicht geven:
- Frigidarium: Het koude badgedeelte, of frigidarium, met zijn torenhoge muren en bogen, is een van de meest gefotografeerde delen van de baden. Foto’s leggen vaak de schaal van de gewelfde plafonds en de majestueuze stenen zuilen vast, waardoor kijkers een glimp krijgen van hoe het er in zijn beste jaren uit moet hebben gezien.
- Mozaïeken, decoraties en badkuipen: Gedetailleerde close-up foto’s tonen vaak de overgebleven mozaïekvloeren, met ingewikkelde geometrische patronen en mythologische taferelen. Deze mozaïeken, gemaakt van gekleurde steen en glas, geven inzicht in de luxueuze inrichting van de baden. Foto’s tonen ook fragmenten van marmeren sculpturen, reliëfs en zelfs badkuipen waarvan wordt aangenomen dat ze ooit het complex hebben versierd.
- Omliggende tuinen en uitzichten: De pittoreske tuinen en paden rond de baden worden vaak gefotografeerd en laten zien hoe de ruïnes opgaan in de natuurlijke omgeving. Bezoekers kunnen tegenwoordig door deze ruimtes wandelen, die zowel een historische context als landschappelijke schoonheid bieden.
Wanneer je zelf Rome gaat bezoeken, zorg er dan voor dat je zelf een aantal mooie foto’s maakt van de Thermen van Caracalla!
Last Updated on 17. september 2024 by Frode Osen